Theo trang Business Insider, trong gần hai năm qua, giao tranh ác liệt đã tàn phá nhiều khu vực ở Ukraine, khiến hàng trăm nghìn người thiệt mạng và hàng triệu người phải di dời.
Với tình hình hiện nay, cuộc xung đột giữa hai bên vẫn chưa có hồi kết rõ ràng nhưng có thể đi theo hướng một trong bốn kịch bản sau.
Ukraine cầm cự
Các chuyên gia cho rằng hy vọng của Ukraine phụ thuộc vào viện trợ của phương Tây.
Ukraine dựa rất nhiều vào hỗ trợ quân sự và tài chính từ Mỹ, Anh và Liên minh châu Âu (EU). Tại một cuộc họp báo vào đầu tuần này, ông Max Bergmann, Giám đốc Chương trình châu Âu, Nga và Á-Âu tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), nhận định rằng nếu tiếp tục nhận được hỗ trợ, Ukraine có thể bố trí tốt lực lượng để ngăn chặn các cuộc tấn công của Nga.
Ông Bergmann phân tích rằng cuộc tranh luận tại Quốc hội Mỹ về gói viện trợ trị giá 60 tỷ USD là yếu tố then chốt trong định hình diễn biến của cuộc xung đột. Ông nói: “Nếu khoản viện trợ đó được thông qua, tôi chắc chắn rằng Ukraine sẽ có thể đối phó hoàn toàn với cuộc tấn công của Nga trong năm 2024. Trên thực tế, tôi khá lạc quan về tiềm năng của Ukraine vào năm 2025”.
Gói viện trợ trên đã được thông qua tại Thượng viện vào đầu tuần này và sẽ được chuyển đến Hạ viện - nơi có thể vấp phải sự phản đối gay gắt từ một số thành viên đảng Cộng hòa.
Ukraine cũng đã đạt được một số chiến thắng đáng chú ý có thể đóng vai trò quan trọng trong việc định hình kết quả của cuộc chiến.
Ví dụ, trong trận chiến nhằm vào Hạm đội Biển Đen của Nga, quân đội Ukraine đã đánh chìm một số tàu chủ chốt, bao gồm tàu đổ bộ Caesar Kunikov và Novocherkassk.
Ông Eliot A. Cohen tại CSIS nhận định: Những con tàu như vậy rất quan trọng đối với Nga vì là một trong những phương tiện chính để Nga đưa đạn dược đến tiền tuyến ở miền Nam Ukraine. Ông nói thêm: “Vì vậy, có một chiến dịch hàng hải mà Ukraine đã thành công đáng kể”.
Nga chiến thắng
Về kịch bản này, ông Cohen nói rằng quân đội Ukraine đã phải chịu tổn thất đáng kể về cả kho đạn dược cũng như số lượng binh sĩ. Vì vậy, nếu viện trợ không đến, điều này có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đối với lực lượng của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, cả về mặt quân sự và tâm lý.
Ông cho rằng cuộc tranh luận gay gắt ở Mỹ về gói viện trợ mới dành cho Ukraine có thể đã giúp thúc đẩy châu Âu ngày càng ủng hộ Ukraine.
Tuy nhiên, nếu nguồn cung cấp vũ khí cho Ukraine bị suy giảm, Nga có thể thực hiện một cuộc chiến tranh tiêu hao và giành chiến thắng.
Thỏa thuận hòa bình
Theo Bloomberg hồi tháng 1, Tổng thống Nga Vladimir đã đưa ra những thông tin thăm dò với Mỹ, cho thấy rằng ông đã sẵn sàng tham gia các cuộc đàm phán để chấm dứt cuộc xung đột với Ukraine. Sau đó, người phát ngôn Điện Kremlin đã bác bỏ tuyên bố này, nói rằng điều này hoàn toàn không phù hợp với thực tế.
Về phần mình, người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ Adrienne Watson nói rằng Mỹ không biết về những thay đổi trong quan điểm này của Nga và rằng Ukraine sẽ quyết định liệu có đàm phán với Nga hay không, khi nào, như thế nào.
Trước đó, tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới Davos năm 2024, Tổng thống Zelensky đã kêu gọi Thụy Sĩ tổ chức một hội nghị hòa bình. Thụy Sĩ là quốc gia trung lập, từng đóng vai trò trung gian trong các cuộc xung đột quốc tế trước đây.
Tuy nhiên, Đại sứ Nga tại Thụy Sĩ Sergei Garmonin khẳng định việc Thụy Sĩ tổ chức hội nghị hòa bình cho Ukraine sẽ là vô nghĩa và chắc chắn thất bại nếu không có sự tham gia của Nga.
Ông Garmonin cũng cho rằng kế hoạch hòa bình 10 điểm của Tổng thống Zelensky không phải là cơ sở để đối thoại vì đã đặt ra một loạt tối hậu thư đối với Nga. Ông nhấn mạnh không thể nói chuyện với Nga bằng ngôn ngữ của tối hậu thư.
Chiến tranh hạt nhân
Liên quan kịch bản này, Tổng thống Putin đã đưa ra một số tuyên bố liên quan sử dụng vũ khí hạt nhân kể từ khi bắt đầu chiến dịch quân sự tại Ukraine, nhưng phương Tây vẫn bị chia rẽ khi nhận định tuyên bố trên.
Ông Seth Jones, Phó chủ tịch cấp cao của CSIS, bình luận rằng có những rủi ro lớn liên quan đến việc sử dụng vũ khí hạt nhân và cũng sẽ có nguy cơ xảy ra bụi phóng xạ hạt nhân trên toàn lãnh thổ Nga nếu Tổng thống Putin sử dụng chúng.
Hồi năm 2023, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Ryabkov đã phản bác tuyên bố sai sự thật của một số quốc gia cho rằng Moskva có ý định sử dụng vũ khí hạt nhân ở Ukraine.
Theo đài RT, ông Ryabkov nhấn mạnh Nga không đưa ra thay đổi nào đối với học thuyết hạt nhân. Nhà ngoại giao này giải thích học thuyết hạt nhân của Nga chỉ cho phép sử dụng vũ khí chiến thuật trong trường hợp có mối đe dọa hiện hữu đối với sự tồn tại của Nga, ngay cả khi hành vi gây hấn đó được thực hiện bằng vũ khí thông thường. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh: “Tôi sẽ không áp dụng tất cả những điều này vào diễn biến ở Ukraine và xung quanh vấn đề này”.
Trong khi đó, Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Nga Dmitry Medvedev từng cảnh báo Moskva sẽ buộc phải tấn công phủ đầu nếu phương Tây chuyển giao vũ khí hạt nhân cho Ukraine.
Về phần mình, Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg từng đánh giá khả năng Nga sử dụng vũ khí hạt nhân ở Ukraine là rất thấp, song liên minh này vẫn rất thận trọng trước nguy cơ đó. Người đứng đầu NATO cũng nói thêm rằng khối quân sự này muốn khẳng định rõ sẽ không có bên chiến thắng trong một cuộc chiến tranh hạt nhân
