Định hướng về công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng có ý nghĩa then chốt, quyết định đối với toàn bộ công cuộc xây dựng, phát triển đất nước. Vì thế, nội dung, phương hướng xây dựng Đảng trong các Đại hội Đảng đều rất được quan tâm.
Đại hội XII đề ra nhiệm vụ tổng quát thứ 11 là “Xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo, tăng cường bản chất giai cấp công nhân và tính tiên phong, sức chiến đấu, phát huy truyền thống đoàn kết, thống nhất của Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá”, trong nội bộ. Đổi mới mạnh mẽ công tác cán bộ, coi trọng công tác bảo vệ Đảng, bảo vệ chính trị nội bộ; tăng cường và nâng cao chất lượng công tác tư tưởng, lý luận, công tác kiểm tra, giám sát và công tác dân vận của Đảng; tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng”.
Báo cáo chính trị Đại hội XIII tiếp tục đặt ra các nhiệm vụ đó trong phương hướng phát triển đất nước, đồng thời có bổ sung, làm rõ hơn nội dung mới cho giai đoạn sắp tới. Đó là gắn công tác xây dựng Đảng với xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.
Duy trì trật tự, kỷ luật, kỷ cương nghiêm minh
Yêu cầu xây dựng Đảng gắn liền với “xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh” chính là đặt Đảng trong cơ cấu thống nhất của hệ thống chính trị, đòi hỏi việc xây dựng đồng bộ các yếu tố tạo thành hệ thống chính trị trong đó trách nhiệm đầu tiên quyết định thuộc về Đảng.
Nói cách khác, Đảng lãnh đạo và Đảng cầm quyền đồng nghĩa với Đảng phải chịu trách nhiệm về hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị, xã hội, tổ chức của nhân dân.
Đồng thời, phương hướng phát triển đề ra của Báo cáo chính trị cũng nhấn mạnh yêu cầu xây dựng, hoàn thiện một cơ chế vận hành khoa học, hợp lý của cả hệ thống chính trị để kiểm soát quyền lực có hiệu quả, duy trì trật tự, kỷ luật, kỷ cương nghiêm minh, bảo đảm thật sự trong sạch, nhằm đẩy lùi và tiến tới triệt để loại trừ hiện tượng tham nhũng, lãng phí, quan liêu ra khỏi hệ thống chính trị và đời sống của đất nước, củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng, đối với chế độ.
PGS.TS Trần Khắc Việt, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh:
“Trong xây dựng, chỉnh đốn Đảng, vấn đề cốt tử là lập trường, bản lĩnh và thái độ của Đảng đối với nền tảng tư tưởng của Đảng. Xuyên suốt quá trình xây dựng, chỉnh đốn Đảng những năm qua là sự kiên định của Đảng với chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh; với mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội và đường lối đổi mới của Đảng.
Nhờ kiên định với nền tảng tư tưởng, Đảng có cơ sở lý luận soi đường, đề ra Cương lĩnh, chiến lược, đường lối đúng; có căn cứ để củng cố sự thống nhất về tư tưởng trong Đảng và trong xã hội; giữ vững niềm tin vào lý tưởng, mục tiêu đã lựa chọn, không hoang mang, dao động trước những đổi thay của tình hình trong nước và thế giới, kiên quyết chống đa nguyên chính trị, đa đảng đối lập; có cơ sở khoa học để phê phán các quan điểm lệch lạc và đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.
Điều quan trọng là nhận thức đúng đắn và sâu sắc về sự thống nhất giữa “ba kiên định”: Mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, nội dung của đường lối đổi mới được xác lập trên nền tảng của chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh.
Độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội vốn là nội dung cốt lõi trong tư tưởng Hồ Chí Minh, cũng là khát vọng cao cả và mục tiêu cống hiến suốt cuộc đời cách mạng của Người. Đường lối đổi mới của Đảng không nhằm mục đích gì khác ngoài giữ vững độc lập dân tộc, xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội, vì một nước Việt Nam “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.
Vì thế, không thể chỉ kiên định với nội dung này mà không kiên định với nội dung kia và phải kiên quyết bác bỏ những âm mưu, thủ đoạn chia cắt, đối lập giữa ba nội dung cần kiên định. Đương nhiên, kiên định nhưng đồng thời phải không ngừng phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, gắn kết giữa độc lập dân tộc với chủ nghĩa xã hội trong mục tiêu phấn đấu và đường lối đổi mới của Đảng phù hợp với điều kiện mới”.
