Theo đó, Bộ Giao thông vận tải (GTVT) đề xuất Dự thảo Luật Đường bộ (tách ra từ Luật Giao thông đường bộ năm 2008) quy định: “Thời gian lái xe ban đêm liên tục không được quá 3 giờ (khung giờ từ 22 giờ - 6 giờ sáng), ban ngày không quá 4 giờ, tổng thời gian làm việc không quá 8 giờ/ ngày”.

Dự thảo Luật Đường bộ đang được Bộ GTVT lấy ý kiến nhân dân và sẽ trình Quốc hội vào tháng 10/2023  tới đây, dự kiến thông qua vào tháng 5/2024.

Đề xuất này được điều chỉnh so với Điều 65 Luật Giao thông đường bộ hiện hành quy định: “Thời gian làm việc của lái xe kinh doanh vận tải không được quá 10 giờ trong một ngày, không lái xe liên tục quá 4 giờ”.

Kiểm soát rủi ro gây tai nạn giao thông

Khi hay tin thời gian lái xe ban đêm liên tục sẽ bị “siết” chặt, anh Nguyễn Việt Hùng (sinh năm 1974, quê Hoài Đức) hiện là lái xe tuyến Mỹ Đình - Điện Biên không mấy làm lạ và hoàn toàn nhất trí ủng hộ.

“Tất cả các phương tiện vận tải hiện nay đều đã lắp đặt đầy đủ hộp đen, quẹt thẻ định vị GPS… chạy quá thời gian hệ thống sẽ phát cảnh báo, rất nhiều trường hợp tài xế đã bị xử phạt vì không tuân thủ đúng theo Điều 65 Luật Giao thông đường bộ và Nghị định 100/2019. Vì vậy nếu giảm giờ xuống sẽ kiểm soát rủi ro gây tai nạn giao thông do tài xế mệt mỏi, ngủ gật”, anh Hùng nói.

Tương tự, anh Tạ Vương Đạt (sinh năm 1986, lái xe thuộc nhà xe Phong Khánh, tuyến Lai Châu - Hà Nội) cho biết, lái xe ban đêm mắt mở căng, tập trung cao độ và phản ứng nhanh nhạy vì tình huống bất ngờ có thể xảy ra.

“Nếu giảm thời gian lái xe liên tục ban đêm sẽ đảm bảo sức khỏe cho cả người lái, an toàn cho người đi, giảm thiểu tối đa va chạm giao thông thì tôi toàn hoàn ủng hộ”, anh Đạt nói.

Từ sau khi đại dịch COVID-19 đã có rất nhiều doanh nghiệp vận tải giải thể, kinh tế ngày càng eo hẹp, nghề lái xe khó khăn lại chồng chất khó khăn. Đồng lương cũng giảm sút nên anh Nguyễn Văn Kiên (sinh năm 1979, quê Bắc Giang) cũng rất đắn đo khi Dự thảo Luật Đường bộ được lấy ý kiến. 

Anh Kiên cho biết với những loại hình vận tải đặc thù như xe khách đường dài đang di chuyển trên cao tốc thì rất khó để dừng. Do đó, nếu cấm lái xe quá 3 giờ rất khó cho lái xe có thể kịp giao hàng bởi mỗi xe thường chỉ có 1 lái và 1 phụ không thể thay nhau.

“Chúng tôi chạy công ăn lương, chạy đua với thời gian để kịp đưa hàng tới các điểm cần phải giao, việc quy định 4 tiếng đã rất hợp lý, khi áp dụng 3 tiếng sẽ làm lỡ thời gian, chi phí sẽ đội lên cao… ảnh hưởng rất lớn đến cả hệ thống kinh doanh hàng hoá, vận tải”.

Dự thảo Luật Đường bộ cần phải dựa trên cơ sở phân tích khoa học

TS Nguyễn Xuân Thủy, nguyên Giám đốc Nhà xuất bản GTVT, Bộ GTVT, chuyên gia nghiên cứu về giao thông đô thị cho rằng, việc giảm thời gian lái xe ban đêm từ 4 giờ liên tục xuống còn 3 giờ liên tục là chưa hợp lý.

“Trên đường cao tốc, các trạm thu phí dọc đường đều được tính toán và đặt tại các vị trí mà xe chạy liên tục 4 tiếng. Nếu giảm xuống còn 3 thì nơi mà lái xe phải nghỉ chưa chắc đã có trạm. Chính vì vậy, sau 15 năm thực hiện theo Điều 65 Luật Giao thông đường bộ, chúng ta vẫn có thể giữ nguyên thời gian quy định, quan trọng là chế tài xử phạt và quản lý từ các đơn vị liên quan của Nhà nước”, ông Thủy nói.

Nghiên cứu hệ thống giao thông ở các nước tiên tiến, ông Thuỷ cũng khẳng định 4 giờ đồng hồ liên tục không cần thiết phải “siết”, thay vào đó, Nhà nước cần tập trung quy hoạch có những trạm nghỉ đồng bộ, đáp ứng nhu cầu của tài xế lái xe.

Các trạm dừng nghỉ trên thế giới cũng có sự khác biệt nhưng không cách xa nhau quá 250km mỗi điểm. Tại Úc, trạm nghỉ ở các đường của liên bang khoảng 180-220km, ở Mỹ là 225km….

TS Nguyễn Hữu Đức, Chuyên gia tư vấn cao cấp về quy hoạch giao thông JICA (Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản) nhận định, lý thuyết giảm từ 4 tiếng xuống 3 tiếng lái xe liên tục ban đêm là tốt, tăng thời gian nghỉ ngơi cho tài xế. Tuy nhiên, nhìn nhận vào Điều 65 Luật Giao thông đường bộ, chúng ta có khung lý thuyết rất rõ ràng nhưng trên thực tế thì cũng không kiểm tra, cũng như thực hiện chuẩn được.

“Việc thực thi, tuân thủ Luật chỉ đi vào thực tiễn nhờ vào sự tự giác của chính tài xế lái xe. Bởi lẽ, khi đưa ra bất cứ một quy định nào thì có sự nghiên cứu chặt chẽ mang tính khoa học, có những cái bắt buộc phải thực hiện, có những cái đưa ra không thực hiện ngay, có những điều nên làm đúng, có những điều không được làm. Cũng giống như việc “siết” thời gian lái xe trong 3 tiếng nhưng chẳng có gì để làm cơ sở bắt buộc họ, kiểm tra”, ông Đức nói.