Đại tá Nguyễn Quang Nhật, trưởng Phòng hướng dẫn tuyên truyền, điều tra giải quyết tai nạn giao thông (Cục Cảnh sát giao thông) - Ảnh: HỒNG QUANG

Bất cập về giao thông trên các tuyến cao tốc phân kỳ đầu tư, đặc biệt là cao tốc 2 làn xe, không có dải phân cách cứng và không có làn dừng khẩn cấp liên tục là nội dung nhận được nhiều thảo luận tại hội thảo ngày 19-3, do Cục Cảnh sát giao thông (Bộ Công an) tổ chức.

Hội thảo diễn ra trong bối cảnh liên tiếp xảy ra các vụ tai nạn đặc biệt nghiêm trọng trên đường cao tốc, mà trong đó có một phần nguyên nhân do hạ tầng không đảm bảo.

"Trong năm 2023 và 2 tháng đầu năm 2024, trên các tuyến đường bộ cao tốc xảy ra 267 vụ tai nạn, làm chết 91 người, bị thương 172 người. So với thời gian trước liền kề, cả 3 chỉ số trên đều tăng", theo thống kê từ Cục Cảnh sát giao thông.

Cao tốc 2 làn xe khi xảy ra tai nạn thường đặc biệt nghiêm trọng

Tại hội thảo, đại tá Nguyễn Quang Nhật, trưởng Phòng hướng dẫn tuyên truyền, điều tra giải quyết tai nạn giao thông (Cục Cảnh sát giao thông) cho biết đến nay cả nước đang khai thác, sử dụng 9 tuyến đường cao tốc với tổng chiều dài 1.708km. Theo quy hoạch đã phê duyệt, đến năm 2030 con số này là 5.000km.

Qua khảo sát trên các tuyến cao tốc do Cục Cảnh sát giao thông quản lý, cơ quan này đã phát hiện 132 điểm bất hợp lý về tổ chức giao thông, trong đó có nhiều điểm dẫn đến các vụ tai nạn đặc biệt nghiêm trọng.

Một số bất cập được đại tá Nhật nêu ra là: hệ thống hàng rào chưa khép kín dẫn đến người dân tự ý đi bộ, điều khiển xe máy vào cao tốc; cắt rào, trèo lên đường cao tốc để đón xe khách; một số tuyến vừa khai thác hoạt động giao thông vừa thi công đường gom, gây bụi làm cản trở, che khuất tầm nhìn của lái xe.

Sau một thời gian khai thác, chất lượng một số tuyến cao tốc cũng được đánh giá ở mức đáng báo động, mặt đường xuống cấp, sập lún tại các mố hầm, cầu. Tuy nhiên việc khắc phục vẫn ở mức chậm trễ. 

Ông Nhật lấy dẫn chứng tình trạng xuống cấp trên tuyến cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ, Hà Nội - Lào Cai, Hà Nội - Thái Nguyên. "Riêng tuyến Hà Nội - Lào Cai sau thời gian dài khai thác, thu phí (10 năm), mặc dù lưu lượng tăng cao, xảy ra nhiều vụ tai nạn nhưng vẫn chưa được mở rộng theo đúng quy hoạch", ông nói.

Nhấn mạnh về những đoạn, tuyến cao tốc 2 làn xe như Cam Lộ - La Sơn và Yên Bái - Lào Cai, không có dải phân cách cứng ở giữa, đại tá Nguyễn Quang Nhật cho rằng tại đây luôn tiềm ẩn nguy cơ tai nạn và khi xảy ra tai nạn thường đặc biệt nghiêm trọng.

Cao tốc Nội Bài - Lào Cai chỉ có 2 làn xe, không có dải phân cách cứng và mặt đường đã xuống cấp - Ảnh: HỒNG QUANG

Về công tác đảm bảo trật tự an toàn giao thông, Cục Cảnh sát giao thông đã bố trí 7 đội tuần tra kiểm soát giao thông đường bộ cao tốc. Trong đó, có 4 tuyến đã áp dụng xử lý vi phạm thông qua hệ thống giám sát gồm: Nội Bài - Lào Cai, Đà Nẵng - Quảng Ngãi, TP.HCM - Trung Lương và TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây.

Trong năm 2023 và 2 tháng đầu năm 2024, hệ thống giám sát này đã phát hiện 43.741 trường hợp vi phạm. Cảnh sát đã dừng phương tiện và "phạt nóng" 1.235 trường hợp, gửi thông báo vi phạm tới 42.506 trường hợp. Chiếm phần lớn trong số này là các vi phạm về tốc độ, dừng đỗ và nồng độ cồn...

"Đầu tư đường cao tốc phải tối thiểu 4 làn xe"

Cho rằng đường cao tốc có các tiêu chuẩn rất cao về vạch sơn, biển báo, không có giao cắt đồng mức và xe thô sơ, ông Nguyễn Mạnh Thắng, phó cục trưởng Cục Đường bộ, cho biết đề xuất chiếu sáng trên toàn tuyến cao tốc là lãng phí và không cần thiết.

Qua nghiên cứu, rà soát và kinh nghiệm từ nước ngoài, ông Thắng cho rằng việc chiếu sáng trên cao tốc chỉ cần đảm bảo theo tiêu chuẩn ở những vị trí như trạm thu phí, nút giao…

Trước nhiều ý kiến về việc xây dựng các tuyến cao tốc phân kỳ, chưa đảm bảo các tiêu chuẩn an toàn, ông Thắng cho rằng phần lớn do nguồn lực còn hạn chế, nguồn vốn phân bổ chỉ đáp ứng khoảng 66% nhu cầu đầu tư trong giai đoạn 2021-2025.

"Là đơn vị quản lý, chúng tôi luôn muốn khai thác những tuyến đường có 6 làn xe với đầy đủ tiêu chuẩn như cao tốc Hà Nội - Hải Phòng. 

Tuy nhiên do nguồn lực còn hạn chế, chúng ta buộc phải phân kỳ đầu tư một số tuyến có lưu lượng chưa cao và chạy qua khu vực có địa hình khó khăn", ông Thắng nói.

Sau thời gian khai thác, phó cục trưởng Cục Đường bộ Việt Nam cũng nhìn nhận việc đầu tư các cao tốc 2 làn xe không có dải phân cách cứng gây nguy cơ cao dẫn tới tai nạn; đồng thời các cao tốc không có làn dừng khẩn cấp liên tục sẽ gây ùn tắc kéo dài khi xảy ra sự cố.

Trong quý 1-2024, Bộ Giao thông vận tải sẽ ban hành quy chuẩn về đường cao tốc. "Khi có quy chuẩn này, chắc chắn sẽ không còn cao tốc 2 làn xe nữa mà đầu tư phải tối thiểu phải 4 làn xe", ông Thắng nói và cho biết cơ quan chức năng sẽ bố trí nguồn lực sao cho việc xây dựng các tuyến đường cao tốc phải đảm bảo hoàn thiện.