Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Y tế cũng như các bộ, ngành phải khẩn trương giải quyết tình trạng khan thuốc, vật tư y tế. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, các bệnh viện lớn vẫn đang phải đối mặt với việc dừng hoạt động vì thiếu thuốc, thiếu hóa chất xét nghiệm, vật tư y tế. 

Thiếu vật tư, thuốc men nghiêm trọng

Từ ngày 1-3, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức chính thức hạn chế mổ phiên (mổ theo lịch-những ca mổ không phải cấp cứu). Nguyên do là quá trình rà soát các khoa, phòng đã “cạn kiệt” hóa chất, vật tư y tế. Hàng trăm bệnh nhân phải dời lịch mổ, hoãn mổ do bệnh viện chỉ ưu tiên phẫu thuật những bệnh nhân nặng, bệnh nhân cấp cứu, hạn chế mổ phiên. Đó là thông tin mà GS, TS Trần Bình Giang, Giám đốc Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cho biết sau cuộc họp với các khoa, phòng. Cùng đó, bệnh viện sẽ cân nhắc chỉ định xét nghiệm khi thật cần thiết, hạn chế tối đa các xét nghiệm cho bệnh nhân không cấp cứu. Hiện có rất nhiều bệnh nhân đang xếp hàng chờ mổ, lịch hẹn đã lên đến cuối tháng 3, nhưng tất cả đều phải hoãn lại. Khi nghe thông báo hoãn mổ, nhiều bệnh nhân rất tâm tư, lo lắng, nhưng bác sĩ cũng không thể làm khác được.

Hiện tại, không chỉ Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức mà nhiều bệnh viện khác trên cả nước cũng gặp rất nhiều khó khăn trong việc bảo đảm cung ứng các điều kiện phục vụ người bệnh. Vật tư y tế các bệnh viện lớn trên toàn quốc để dành chăm sóc người bệnh gần như đã hết, các hóa chất xét nghiệm để phục vụ chẩn đoán, điều trị cũng sắp cạn. PGS, TS Đào Xuân Cơ, Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai chia sẻ: “Về thiết bị y tế thì đây là vấn đề vô cùng khó trong giai đoạn hiện nay, trong khi số lượng bệnh nhân đến điều trị tại Bệnh viện tăng đột biến ngay từ đầu năm. Vậy mà thiết bị để phục vụ khám, chữa bệnh (KCB) của Bệnh viện lại đang thiếu trầm trọng”.

Một ca ghép tạng tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức. Ảnh: KIM OANH

Bệnh viện Chợ Rẫy (TP Hồ Chí Minh) cũng thường xuyên trong trạng thái thiếu trang thiết bị y tế, thiết bị hư hỏng không sửa chữa được, phải chuyển bệnh nhân đến cơ sở khác, gây rất nhiều khó khăn, phiền toái cho người bệnh... Thiếu trang thiết bị, vật tư y tế là nguyên nhân chính khiến Bệnh viện này đối mặt với nguy cơ phải tạm ngừng hoạt động.

Các phương án hiện đều tắc?

Theo báo cáo của Bộ Y tế, tình trạng thiếu thuốc, vật tư, trang thiết bị y tế bắt đầu xảy ra từ năm 2022. Những ngày vừa qua, các bệnh viện lớn như Bạch Mai, Hữu nghị Việt Đức, Chợ Rẫy... đều phản ánh tình trạng thiếu trang thiết bị, vật tư y tế ảnh hưởng lớn đến người bệnh, đặc biệt là bệnh nhân nghèo. Đây là tình trạng rất đáng lo ngại, ảnh hưởng lớn đến dân sinh chứ không chỉ riêng ngành y tế nếu không có giải pháp khắc phục kịp thời.

Ghi nhận phản ánh tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, Bệnh viện Bạch Mai... nhiều bệnh nhân ở các địa phương, vùng sâu, vùng xa về xếp hàng chờ mổ mà không có thuốc. Với họ, chưa được mổ không chỉ chồng chất nỗi lo về tiền ăn, tiền trọ, tiền thuốc... mà còn lo lắng bệnh tình sẽ nặng thêm từng ngày nếu cứ kéo dài. "Tôi không biết tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế kéo dài bao lâu, đến viện chữa bệnh giờ thấy khổ sở, cơ cực. Tình trạng này kéo dài thì người bệnh chúng tôi sẽ kiệt quệ, bản thân gia đình tôi đã kiệt quệ rồi. Chúng tôi phải mua thuốc, vật tư ngoài thì ai chịu trách nhiệm?"-một bệnh nhân ung thư lo lắng.

Theo PGS, TS Đào Xuân Cơ, các bệnh viện tuyến dưới khi hết vật tư, thiết bị y tế có giải pháp là chuyển bệnh nhân lên tuyến trên, tuyến cuối. Nhưng với Bệnh viện Bạch Mai là bệnh viện tuyến cuối thì không thể chuyển bệnh nhân đi đâu được nữa ngoài việc tiếp nhận tất cả bệnh nhân được chuyển đến. "Chúng tôi đang phải dừng nhiều xét nghiệm chuyên sâu, chuyên khoa, hạn chế chỉ định trong những trường hợp chưa thật cần thiết để dành cho bệnh nhân nặng, cấp cứu. Bệnh viện cũng đề xuất Bộ Y tế xem xét cấp cho Bệnh viện một nguồn ngân sách tạm thời để có thể mua được những thiết bị khẩn cấp phục vụ công tác KCB". Giám đốc Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cũng cho biết, Bệnh viện đã nghiên cứu nhiều phương án, đã họp rất nhiều lần để tìm biện pháp tháo gỡ, kể cả họp Đảng ủy, họp Hội đồng khoa học mở rộng tới tất cả trưởng các bộ phận nhưng phương án nào cũng tắc. Đây là việc hệ trọng không chỉ của Bệnh viện, là "cấp cứu của cấp cứu" nên rất mong nhận được sự chỉ đạo kịp thời của các cấp lãnh đạo từ Chính phủ đến Bộ Y tế để sớm giải quyết, tháo gỡ hiệu quả tình trạng cấp bách trên.

Khẩn cấp gỡ khó

Ngay sau cuộc họp với Phó thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà nhằm tháo gỡ những vướng mắc, khó khăn của ngành y ở thời điểm hiện tại, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, Bộ Y tế cũng đã chủ động báo cáo với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ rà soát, đánh giá lại sau 3 tháng triển khai Nghị quyết số 144/NQ-CP của Chính phủ về việc bảo đảm thuốc, trang thiết bị y tế và thanh toán chi phí khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế (BHYT). Những vấn đề nào còn vướng mắc trong thực tiễn mà chưa giải quyết được thì sẽ chỉ đạo tiếp tục tháo gỡ. Vì đây là lĩnh vực liên quan đến sức khỏe, sinh mạng của người dân. Liên quan đến vấn đề bảo đảm điều kiện trang thiết bị, vật tư y tế, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết, cuối năm 2022, Bộ Y tế đã chủ động phối hợp với các bộ, ngành liên quan để tổng hợp trình Chính phủ sửa đổi Nghị định số 98/2021/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý trang thiết bị y tế ban hành năm 2021, nhằm kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc. Chính phủ cũng đã đồng ý để Bộ Y tế sửa đổi theo hình thức rút gọn. Khi Nghị định 98 sửa đổi, được ban hành sẽ giải quyết triệt để vấn đề thiếu trang thiết bị, vật tư y tế hiện nay.

Nhằm góp phần bảo đảm đủ thuốc, trang thiết bị y tế phục vụ công tác KCB cho người dân theo đúng tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công điện số 72/CĐ-TTg ngày 25-2-2023, đầu tháng 3-2023, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã có công văn yêu cầu bảo hiểm xã hội các địa phương chủ động, phối hợp kịp thời với sở y tế báo cáo, tham mưu với UBND tỉnh chỉ đạo việc tổ chức đấu thầu mua thuốc, trang thiết bị y tế phục vụ công tác KCB theo quy định, bảo đảm tiến độ. Căn cứ vào nhu cầu sử dụng thuốc và tình hình, năng lực thực tế đấu thầu thuốc của các cơ sở y tế để đề xuất với UBND tỉnh quyết định mở rộng danh mục thuốc đấu thầu tập trung cấp địa phương cho phù hợp, giảm bớt khó khăn cho các cơ sở KCB do phải tự đấu thầu thuốc. Chủ động theo dõi tiến độ đấu thầu của gói thầu tập trung tại sở y tế, gói thầu do cơ sở KCB tự tổ chức đấu thầu để phối hợp và có ý kiến kịp thời với sở y tế, các cơ sở KCB, tránh tình trạng chậm tổ chức đấu thầu dẫn đến thiếu thuốc phục vụ người bệnh. Bảo đảm cung ứng kịp thời, đầy đủ các thuốc trong danh mục thuộc phạm vi được hưởng của người tham gia BHYT, thực hiện việc tạm ứng và thanh toán chi phí KCB BHYT theo quy định của Luật BHYT và các văn bản hướng dẫn thực hiện.

Hy vọng rằng với sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, những vấn đề vướng mắc, tình trạng thiếu thuốc, sinh phẩm, vật tư, trang thiết bị y tế phục vụ KCB cho nhân dân sẽ sớm được khắc phục.

THU HƯƠNG