Theo thông báo của Tổng cục Đường bộ Việt Nam (Bộ GTVT), từ ngày 1.6, tuyến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng thí điểm thu phí tự động không dừng (ETC) tại tất cả trạm, thay vì áp dụng cả hai hình thức ETC và một dừng (MTC) như hiện nay. Chủ xe sẽ phải sử dụng dịch vụ thu phí tự động mới được lưu thông trên cao tốc, không trả tiền mặt tại trạm.

Từ 1.6, tuyến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng sẽ bắt đầu thí điểm chỉ có thu phí tự động không dừng (ETC).

Nhiều lái xe và chủ doanh nghiệp thấy việc triển khai này là phù hợp với xu thế, giảm thời gian qua trạm thu phí cho các xe lưu thông. Tuy nhiên, cũng có một số băn khoăn nhất định khi tuyến cao tốc này sẽ chỉ có thu phí tự động không dừng thì liệu có xảy ra ùn tắc. Vì chỉ cần một xe không dán thẻ đi vào sẽ làm ùn tắc cho các xe phía sau.

Ông Nguyễn Văn Phương, Giám đốc Công ty CP vận tải ô tô Phương Lâm (TP Hải Phòng) cho rằng, thu phí không dừng mang lại nhiều lợi ích, giúp xe lưu thông nhanh qua trạm và minh bạch thu phí. Các xe container của doanh nghiệp thường đi trên cao tốc Hà Nội - Hải Phòng đều đã dán thẻ.

Tuy nhiên, ông Phương cho biết, tại một số thời điểm có nhiều xe chưa dán thẻ vẫn lấn sang làn không dừng, gây ùn tắc. Sắp tới khi cao tốc này bỏ làn một dừng thì ùn tắc tại các trạm có thể gia tăng vì nhiều người nơi xa đến hoặc ít đi lại sẽ không dán thẻ. Các xe này sẽ phải dừng tại trạm để dán, thậm chí sẽ bị phạt.

"Doanh nghiệp đã thấy được lợi ích của thu phí tự động không dừng rồi, nhanh và thuận tiện. Tôi ủng hộ thu phí không dừng trên trên cao tốc, song đơn vị thu phí và nhà nước cần có giải pháp để không ùn tắc tại các trạm", ông Phương cho hay.

Ông Bùi Danh Liên, Phó Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô TP Hà Nội cũng chung lo ngại về nguy cơ ùn tắc trên cao tốc Hà Nội - Hải Phòng rất cao khi nhiều xe chưa dán thẻ đi vào tuyến.

“Các xe này sẽ phải dừng tại trạm và tìm đường ra. Hiện tỷ lệ dán thẻ không dừng trên cả nước mới đạt trên 50%. Lý do nhiều chủ xe không có nhu cầu đi quốc lộ, cao tốc, hoặc có dán thẻ song không nạp tiền vì ít đi”, ông Liên nói.

Nhà đầu tư đã xây dựng các kịch bản vận hành

Là đơn vị quản lý tuyến cao tốc, ông Vũ Hữu Thành, Phó Tổng Giám đốc Tổng công ty Phát triển hạ tầng và đầu tư tài chính Việt Nam (VIDIFI) - đơn vị quản lý tuyến cao tốc cho biết, hệ thống thu phí tự động không dừng cao tốc Hà Nội - Hải Phòng đã vận hành được 2 năm. Nhiều tình huống trong kịch bản đã từng xảy ra trong thực tế và đã được VIDIFI xử lý.

Làn thu phí không dừng trên cao tốc Hà Nội - Hải Phòng.

Kịch bản đã được xây dựng từ sớm và rất chi tiết để ứng phó kịp thời với các sự cố như lỗi thẻ, phương tiện không có tiền trong tài khoản…

“Chúng tôi đã rất tập trung để giảm thiểu tối đa sự cố có thể xảy ra khi thí điểm”, ông Thành khẳng định.

Theo ông Thành, hiện lượng xe dán thẻ không dừng trên tuyến này khoảng 52-56%, còn lại hơn 40% vẫn đi vào làn một dừng và khẳng định việc chuẩn bị cho thu phí không dừng 100% tại tất cả các làn trên tuyến đã hoàn tất.

Dịp nghỉ lễ giỗ Tổ Hùng Vương vừa qua, trên tuyến có 248.470 ô tô lưu thông, trong đó hơn 134.600 đi vào làn ETC, còn lại hơn 113.000 đi vào làn hỗn hợp và làn một dừng. Để tránh ùn tắc ngày cao điểm, đơn vị đã mở một làn hỗn hợp và 7 làn đường một dừng, nhưng đôi lúc vẫn ùn ứ kéo dài. Thậm chí nhiều xe chưa dán thẻ vẫn đi vào làn ETC gây ùn tắc.

"Chúng tôi lo ngại khả năng ùn tắc tại trạm thu phí nếu có nhiều xe chưa dán thẻ không dừng đi vào cao tốc", ông Thành nói.

Về giải pháp sắp tới, đơn vị quản lý cao tốc có phương án cung cấp dịch vụ, dán thẻ xe ngay tại trạm thu phí cho chủ xe chưa sử dụng dịch vụ ETC. Nếu khách không có nhu cầu thì sẽ hướng dẫn đi ra khỏi cao tốc bằng đường gom. Ngoài ra, đơn vị quản lý kiến nghị cơ quan nhà nước cho phép duy trì một làn MTC tại các trạm thu phí để xử lý sự cố, không ảnh hưởng tốc độ lưu thông.

Ông Bùi Danh Liên cũng đề nghị bố trí ít nhất một làn hỗn hợp để xử lý lỗi kỹ thuật và cho một số phương tiện nơi xa đến, người đột xuất đi qua cao tốc, người đã dán thẻ rồi song trong thẻ hết tiền, tránh tình trạng ùn tắc tại trạm thu phí.

Theo ông Vũ Hữu Thành, Phó tổng giám đốc VIDIFI - đơn vị quản lý tuyến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng cho biết, nhiều tình huống trong kịch bản đã từng xảy ra trong thực tế và đã được VIDIFI xử lý

"Nhiều nước thu phí tự động nhưng vẫn bố trí một làn hỗn hợp dành cho các xe qua trạm thu phí. Những chủ phương tiện cố tình không dán thẻ thì phải chấp nhận xếp hàng mất thời gian qua trạm", ông Liên nói.

Ông Nguyễn Văn Phương, đề nghị có giải pháp tích hợp trả phí tự động qua tài khoản ngân hàng thay vì trả qua tài khoản giao thông của đơn vị cung cấp dịch vụ. Bởi nhiều doanh nghiệp không thể giám sát việc trả phí của hàng chục xe mỗi ngày nên có thể chậm nạp tiền vào tài khoản giao thông, xe sẽ không qua được trạm thu phí.

Phạt nguội 100% xe ô tô không dán thu thẻ thu phí tự động vi phạm

Tại buổi khảo sát để chuẩn bị cho thu phí tự động không dừng chiều 11/5, Thiếu tướng Lê Xuân Đức, Phó Cục trưởng Cục CSGT, Bộ Công an cho biết, đối với các phương tiện không dán thẻ thu phí không dừng, hoặc có dán nhưng tài khoản không đủ để lưu thông mà cố tình đi vào cao tốc Hà Nội - Hải Phòng từ ngày 1.6 tới đây sẽ bị xử phạt nghiêm. Trong đó, công tác xử phạt sẽ nghiêng về hình thức ghi hình phạt nguội để đảm bảo ATGT.

Về lý do lựa chọn hình thức xử phạt này, Thiếu tướng Đức cho biết xử phạt vi phạm qua hình ảnh đã được nhiều nước trên thế giới áp dụng, đây là một hình thức xử phạt văn minh, minh bạch. Những xe không chấp hành sẽ được cập nhật lên hệ thống, gửi thông báo xử phạt về nơi ở và ra cảnh báo trên đăng kiểm.

Ngoài ra, việc phạt nguội cũng giúp lực lượng chức năng kiểm soát toàn diện hơn so việc tuần tra kiểm soát trực tiếp trên tuyến bởi không đủ người tuần tra, giám sát trên 300km cao tốc, đồng thời tạo thuận lợi cho người dân, góp phần đảm bảo ATGT trên tuyến.

Sự cố đứt cáp quang khiến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng bị tê liệt hệ thống thu phí mới đây.

“Dù xử phạt bằng hình thức phạt nguội, Cục CSGT vẫn bố trí Đội TTKS cao tốc số 2, phối hợp cùng với VIDIFI, TCĐB VN thực hiện đảm bảo giao thông thông suốt, lên kịch bản, thực hành diễn tập xử lý các sự cố có thể xảy ra tại trạm như: mất tín hiệu cáp quang, cháy nổ và cả những trường hợp không chấp hành, chây ì đứng tại trạm thu phí ngăn cản hoạt động của trạm”, Thiếu tướng Lê Xuân Đức nói.

Thiếu tướng Lê Xuân Đức cũng đánh giá cao việc triển khai thu phí không dừng sẽ giúp hạn chế tình trạng ùn tắc tại các trạm, không phải xả trạm vì không xảy ra ùn tắc, tạo thuận lợi cho người dân di chuyển dễ dàng, nhanh chóng.

Đồng thời, đề nghị việc bổ sung các biển báo giao thông chuẩn bị vào đường cao tốc và trên đường cao tốc phải tuân thủ theo những biển báo quy định trong hệ thống biển báo đường Việt Nam, tạo thuận lợi cho người dân nhận biết, chấp hành.

Lãnh đạo Tổng cục Đường bộ Việt Nam, việc thí điểm thu phí không dừng trên một số tuyến cao tốc là chủ trương của Chính phủ. Tại cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, các chủ xe đã có 4 tháng nắm thông tin, chuẩn bị dán thẻ ETC. Sau thời gian này, xe không dán thẻ ETC sẽ không được chạy trên cao tốc, chủ xe có thể chuyển sang quốc lộ 5 và vẫn sử dụng vé lượt khi qua trạm thu phí.