Các binh sỹ Ukraine cảm thấy như họ đã làm đúng mọi thứ. Sau khi hạ hai đội quân tấn công của Nga bằng súng phóng lựu tự động, họ triển khai máy bay không người lái tấn công để đảm bảo các mục tiêu bị phá hủy hoàn toàn. Nhưng những gì xảy ra tiếp theo đã biến trận chiến thành một bài toán khó đối với Ukraine.

Quân tiếp viện của Nga đến ngày càng nhiều hơn, một số binh sỹ đi trên xe bọc thép. Máy bay không người lái và pháo binh Nga đã trút hỏa lực xuống các vị trí của binh sỹ Ukraine để hỗ trợ lực lượng bộ binh, Andrii Bilozir – một trung sỹ thuộc Lữ đoàn cơ giới số 33 của Ukraine cho biết. Tình thế khó khăn đã buộc các đơn vị của lữ đoàn này này rút lui.

“Tôi có nhiệm vụ bảo vệ tính mạng của các binh sỹ”,  Andrii Bilozir nói.

Lối đánh mới của Nga

Binh lính từ nhiều đơn vị của Ukraine đồn trú dọc theo mặt trận cho biết, Nga đã cải tiến các chiến thuật vào mùa hè này, tận dụng lợi thế của họ để tiến hành những cuộc tấn công mạnh mẽ buộc Ukraine phải gồng mình chống chọi.

Trên chiến trường, Nga đang triển khai từng nhóm nhỏ tấn công các lực lượng Ukraine, giảm thiểu khả năng bị phát hiện và khiến việc bắn trả của đối phương trở nên khó khăn. Chiến thuật này được hỗ trợ bằng số lượng pháo binh và máy bay không người lái vượt trội. Nga cũng đã cải thiện khả năng liên lạc trên chiến tuyến, giúp các đơn vị phối hợp tốt hơn khi tấn công. Binh sỹ Ukraine cho biết, mặc dù chịu tổn thất rất lớn, nhưng Nga có đủ quân số để duy trì sức ép. Trong khi đó, viện trợ của phương Tây dành cho Kiev không bù đắp được tình trạng thiếu hụt trang thiết bị.

Sự hội tụ của các yếu tố trên, kết hợp với thách thức lâu dài của Ukraine trong việc bổ sung lực lượng cho các đơn vị chiến đấu của họ và việc Kiev tập trung vào chiến dịch xâm nhập tỉnh Kursk của Nga, đã cho phép Moscow giành được thêm nhiều lãnh thổ ở khu vực Donetsk với tốc độ nhanh chưa từng thấy kể từ khi xung đột nổ ra vào tháng 2/2022. Lực lượng Ukraine đã rút lui hàng chục km trên tuyến đầu và đang có nguy cơ bị đánh bật.

Ukraine đã ghi nhận tổn thất về lãnh thổ ở nhiều nơi, trong đó có thị trấn Vuhledar, một thành trì nhỏ ở phía nam Donetsk. Lữ đoàn cơ giới số 72 – một trong những lữ đoàn tinh nhuệ nhất của Ukraine đã cố thủ tại thị trấn này trong suốt hai năm mà không hề có sự hỗ trợ. Một sĩ quan trong lữ đoàn cho biết, các binh lính chiến đấu trong khu vực đã kiệt sức nhưng vẫn quyết tâm.

Tuy vậy, theo một số nguồn tin, các binh sĩ Nga đã tiến được vào trung tâm Vuhledar - thị trấn chiến lược vốn được mệnh danh là “pháo đài bất khả xâm phạm” của Ukraine.

Phát biểu với hãng thông tấn TASS hôm 1/10, ông Vladimir Rogov, quan chức thân Nga ở Zaporizhia cho biết: “Nga đã tiến vào Vuhledar và kiểm soát khu vực phía tây, phía nam và phía đông. Ukraine vẫn ở phía bắc của khu vực và đang bị tấn công. Pháo binh và hệ thống tên lửa phóng loạt đã tập kích vào các vị trí của quân đội Ukraine". Theo ông, các lực lượng Ukraine đã rút lui một cách hỗn loạn khỏi khu vực này.

Nga đang có lợi thế về số lượng đạn pháo so với Ukraine, với tỷ lệ 10:1. Bom lượn mà máy bay chiến đấu của Nga thả xuống có thể phá hủy các chiến hào, cũng như những đơn vị đồn trú của Ukraine. Quân đội Nga đã đẩy Lữ đoàn 72 lùi ra xa hơn và có nguy cơ bao vây lực lượng Ukraine.

Ngoài ra, Nga cũng đang áp sát và siết chặt vòng vây tại thị trấn Pokrovsk – giao điểm của các tuyến đường cao tốc và đường sắt quan trọng, đóng vai trò trung tâm trong nỗ lực của Ukraine nhằm di chuyển quân đội và thiết bị trên khắp phía Nam Donetsk. Pokrovsk đã trở thành tâm điểm của các cuộc giao tranh suốt nhiều tuần qua. Các binh sỹ Ukraine cho biết, Nga đã phá hủy nhiều tuyến đường sắt và các cây cầu, buộc họ phải đi qua những tuyến đường dài hơn và nguy hiểm hơn trong khu vực này.

Ukraine ngày càng mất nhiều lãnh thổ hơn

Trong tháng 8 và tháng 9/2024, Lực lượng Nga đã giành được lãnh thổ Ukraine với tốc độ nhanh chưa từng thấy kể từ năm 2022, ông Pasi Paroinen - nhà phân tích của Black Bird Group, nhóm phân tích tình báo nguồn mở có trụ sở tại Helsinki, lưu ý. Moscow đã gây áp lực chủ yếu ở phía nam Donetsk. Theo ông Paroinen, trong giai đoạn đó, lực lượng Nga đã tăng diện tích lãnh thổ mà họ kiểm soát trên khắp Ukraine thêm 511km2.

Ông Paroinen lưu ý, Ukraine phải chịu tình trạng mất lãnh thổ nghiêm trọng nhất từ giữa tháng 8 đến giữa tháng 9, trùng với thời điểm quân đội nước này xâm nhập khu vực Kursk của Nga.

Ukraine đã triển khai 30.000 binh sỹ, tiến hành cuộc tấn công bất ngờ vào tỉnh Kursk hồi đầu tháng 8. Đây là một phần của nỗ lực nhằm buộc Nga rút quân ra khỏi mặt trận phía đông Ukraine. Một số nhà phân tích cho rằng, nước cờ này vẫn chưa có hiệu quả. Mặc dù củng cố tinh thần của chiến đấu của các binh sỹ Ukraine, nhưng cuộc xâm nhập đã khiến Kiev chịu tổn thất lớn ở Donetsk, vì họ phải triển khai các đơn vị chiến đấu giàu kinh nghiệm, bổ sung thêm nhân lực và nguồn lực cho mặt trận mới.

Rob Lee - thành viên cấp cao của Viện Nghiên cứu Chính sách Đối ngoại cho rằng, chiến dịch tấn công Kursk đã kéo căng sức lực của quân đội Ukraine và làm trầm trọng thêm vấn đề thiếu nhân lực, vốn là một trong những thách thức chính đối với Kiev. Việc mất đi nhiều binh sỹ kỳ cựu, cùng với nỗ lực đưa các tân binh với sự huấn luyện hạn chế ra mặt trận, đã gây thêm áp lực cho những đơn vị giữ phòng tuyến của Ukraine.

“Rất nhiều vấn đề trong số này vẫn chưa được giải quyết. Tuy nhiên tình hình có thể cải thiện nếu Ukraine tiếp tục tăng cường huy động và tiến hành nhiều hoạt động bất ngờ hơn”, chuyên gia Rob Lee nhấn mạnh.

Khía cạnh quan trọng nhất của cuộc chiến dọc theo mặt trận Donetsk này liên quan nhiều hơn đến việc mất quân đội thay vì mất lãnh thổ, ông Rob Lee nhấn mạnh. Cả Moscow và Kiev đều chịu tổn thất nặng nề và bên chiến thắng sẽ là bên có khả năng cầm cự lâu nhất.

Trên chiến trường, binh lính Ukraine không chỉ cố gắng bám trụ mà còn học cách thích nghi với chiến thuật sửa đổi của Nga. Vào năm 2023, xung đột chủ yếu được định hình bằng các cuộc đấu pháo. Ở thời điểm đó, Nga thường huy động những nhóm tấn công lớn để áp đảo đối phương.

Nhưng hiện tại, Ukraine cho biết, các đơn vị tấn công của Nga thường được huấn luyện tốt và được trang bị tốt, di chuyển theo nhóm nhỏ hơn trước. Ở một số khu vực nhất định trên tiền tuyến, Nga đã tấn công các tuyến phòng thủ Ukraine theo từng nhóm từ 10 đến 20 binh lính, thậm chí chia nhỏ hơn chỉ còn 4 đến 5 người. Lối đánh mới giúp Nga tránh được sự giám sát, đồng thời khiến Ukraine gặp khó khăn hơn khi muốn tấn công đối phương bằng máy bay không người lái hoặc pháo binh.

Ukraine cũng sử dụng chiến thuật tấn công theo từng nhóm nhỏ. Nhưng sự khác biệt chính là việc Nga đang kết hợp lối đánh đó với lợi thế về đạn dược và khả năng chịu đựng tổn thất. Các binh sỹ Ukraine cho biết, thiết bị liên lạc mới cũng giúp các chỉ huy Nga tổ chức các cuộc tấn công tốt hơn và tăng cường khả năng tập kích bằng máy bay không người lái.