Các bệnh viện cần đảm bảo vật tư, thiết bị y tế để phục vụ công tác khám, chữa bệnh.

Gỡ khó cho các bệnh viện

Cách đây vài tháng, Bệnh viện Bạch Mai rơi vào cảnh thiếu máy móc, vật tư y tế trầm trọng. Nhiều máy cộng hưởng từ, CT, chụp X-quang… bị hỏng, nhưng không tổ chức đấu thầu được để mua linh kiện thay thế. Nhiều máy được đầu tư từ nguồn xã hội hóa phải “đắp chiếu” do vướng vào vụ án. Rất nhiều bệnh nhân ung thư điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai phải chuyển sang bệnh viện khác để chụp chiếu, xét nghiệm, còn bệnh nhân tới khám thì phải xếp hàng chờ đợi vì có rất ít máy móc còn hoạt động được.

Tương tự, Bệnh viện Mắt Trung ương cũng không có vật tư y tế để mổ mắt cho người bệnh trong một thời gian dài. Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện K thiếu trang thiết bị trầm trọng. Còn tại Bệnh viện Hữu nghị Việt - Đức, danh sách bệnh nhân xếp hàng chờ mổ dài dằng dặc.

Tháng 3/2023, Nghị quyết số 30/NQ-CP của Chính phủ về việc tiếp tục thực hiện các giải pháp bảo đảm thuốc, trang thiết bị y tế được ban hành đã cơ bản “gỡ khó” cho các bệnh viện. Tuy nhiên, từ đó đến nay, các bệnh viện công lập vẫn lúng túng, khó khăn trong mua sắm, đặc biệt là xây dựng giá gói thầu.

Bởi vậy, với việc ban hành Thông tư số 14/2023/TT-BYT ngày 30/6/2023 (gọi tắt là Thông tư 14), những khó khăn, vướng mắc này kỳ vọng sẽ được nhanh chóng giải quyết. Một lãnh đạo Bệnh viện E cho biết, Thông tư 14 gỡ rối được nhiều vướng mắc mà các bệnh viện công lập đang mắc phải, đặc biệt là các gói thầu dịch vụ liên quan đến trang thiết bị như linh kiện, phụ kiện, dịch vụ bảo hành, bảo trì.

Theo quy định tại Thông tư 14, phương pháp được sử dụng đầu tiên là thu thập báo giá của các nhà cung cấp. Trường hợp chủ đầu tư sử dụng từ 2 phương pháp xác định giá gói thầu trở lên, thì có thể được lựa chọn giá cao nhất, phù hợp với khả năng tài chính và yêu cầu chuyên môn. Như vậy, sẽ khắc phục được tình trạng các cơ sở y tế phải mua trang thiết bị rẻ nhất, nhưng không đáp ứng yêu cầu chuyên môn trong khám, chữa bệnh.

Chia sẻ về điều này, PGS-TS. Đào Xuân Cơ, Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai cho biết, Thông tư 14 là văn bản hợp pháp quan trọng hướng dẫn các bệnh viện thực hiện mua sắm vật tư, thiết bị y tế. Mặc dù chỉ có hiệu lực trong 6 tháng (từ ngày 1/7 đến hết năm 2023), nhưng thông tư này rất quan trọng, bởi với các bệnh viện, việc mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế được thông suốt dù một ngày cũng quý.

Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai cho biết thêm, trước đây, việc mua sắm thiết bị y tế thực hiện theo Thông tư số 58/2016/TT-BTC và Thông tư số 68/2022/TT-BTC của Bộ Tài chính. Tuy nhiên, đây là hàng hóa rất đặc thù của ngành y tế, nên gặp nhiều vướng mắc. Đơn cử, khi xây dựng giá gói thầu mua sắm trang thiết bị y thế, quy định trước đây đòi hỏi phải tham khảo 3 báo giá, nhưng Thông tư 14 không còn quy định bắt buộc điều này.

“Quy định mới sẽ giúp cơ sở y tế lựa chọn mua sắm được vật tư, thiết bị y tế chỉ có ít nhà cung cấp. Bên cạnh đó, Thông tư 14 quy định rất rõ, cho phép chủ đầu tư dựa vào hội đồng khoa học, căn cứ thực tiễn, năng lực tài chính để quyết định giá định mua của thiết bị vật tư phục vụ công tác chuyên môn tại bệnh viện ở mức độ nào”, PGS-TS. Đào Xuân Cơ phân tích.

Cần giải pháp lâu dài

Luật Đấu thầu (sửa đổi) mới được Quốc hội thông qua cũng dành riêng cho ngành y tế một chương về đấu thầu thuốc, hóa chất vật tư. Một số ý kiến cho rằng, với những quy định mới của Luật, công tác mua sắm, đấu thầu thuốc, vật tư sẽ tốt hơn trước nhiều, là cơ sở cho các bệnh viện, đặc biệt là bệnh viện công lập vận hành thuận lợi và phục vụ người dân tốt hơn. Đặc biệt, Luật Đấu thầu cho phép, trong tình hình dịch bệnh hoặc thiên tai, thảm họa, sẽ được chỉ định thầu.

Đặc biệt, quy định cho phép mua sắm tập trung hoặc đàm phán giá thuốc hiếm được đánh giá là điểm rất tiến bộ của Luật Đấu thầu (sửa đổi). Khi Luật có hiệu lực, sẽ có những thuốc hiếm, vật tư hiếm để dự trữ.

Đó cũng là vấn đề được Bệnh viện Bạch Mai đề xuất trong nhiều năm qua. Cụ thể, cần có nhiều kho dự trữ quốc gia với thuốc, vật tư, hóa chất hiếm phục vụ công tác khám, chữa bệnh. Các bệnh viện lớn sẽ là nơi lưu trữ các kho thuốc hiếm, các chuyên gia y tế sẽ trực tiếp tham gia điều tiết khi có dịch bệnh hoặc có những ca bệnh hiểm nghèo cần thuốc hiếm.

“Thông tin trên là tin vui, bởi trong thời gian dài vừa qua, một số bệnh hiếm như ngộ độc Botulium, ngộ độc hóa chất, đặc biệt là bị rắn độc cắn không có thuốc giải độc đặc hiệu. Đây là cơ sở để chúng ta xây dựng kho thuốc hiếm phục vụ công tác khám, chữa bệnh cho người dân”, PGS-TS. Đào Xuân Cơ chia sẻ.

Tuy nhiên, Thông tư 14 chỉ có hiệu lực đến hết năm 2023, bởi vậy, cần sớm tính đến các giải pháp lâu dài để giải quyết căn bản những khó khăn, vướng mắc trong việc mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế.