Theo trang Politico, các thành viên NATO đang chạy đua lắp ráp các lá chắn phòng không cho Ukraine và một hệ thống chung cho toàn châu Âu nhằm đối phó với các mối đe dọa từ bầu trời.
Sau chiến dịch tấn công bằng tên lửa hành trình của Nga nhằm vào các cơ sở hạ tầng của Ukraine hôm 101/10, các nhà lãnh đạo NATO đã khẩn trương nhóm họp ở Brussels trong tuần này.
Phản ứng mà các đồng minh NATO đưa ra là rất nhanh chóng. Đức đã chuyển giao ngay hệ thống phòng không IRIS-T đầu tiên; Pháp và Tây Ban Nha cam kết các khoản tài trợ mới để hạ tên lửa Nga và các máy bay không người lái tấn công liều chết; Hà Lan viện trợ tên lửa đất đối không…
Cùng lúc đó, 14 thành viên NATO và Phần Lan ngày 13/10 đã công bố một nỗ lực đầy tham vọng nhằm xây dựng một hệ thống phòng thủ tên lửa liên kết mới trải rông khắp cựu lục địa. Giới chức NATO cho rằng nỗ lực này là rất quan trọng sau làn sóng không kích nhằm vào các thành phố của Ukraine.
“Cam kết này trở nên quan trọng hơn khi chúng ta chứng kiến các cuộc tấn công tên lửa của Nga ở Ukraine”, Phó Tổng thư ký NATO Mircea Geoana cho biết sau thông báo.
Được gọi là “Sáng kiến Lá chắn Bầu trời Châu Âu” (European Sky Shield Initiative), các quốc gia thành viên có nhiệm vụ mua các hệ thống phòng thủ tên lửa hiện đại và kết nối chúng với các hệ thống của các quốc gia khác để cung cấp cho liên minh một bức tranh toàn cảnh về các mối đe dọa từ bầu trời.
Khi công bố kế hoạch, Bộ trưởng Quốc phòng Đức Christine Lambrecht đã lưu ý đến những “lỗ hổng” hiện có trong phòng không châu Âu. “Chúng ta cần nhanh chóng lấp đầy những khoảng trống này, chúng ta đang sống trong thời kỳ nguy hiểm, đầy mối đe dọa”, bà Lambrecht nói.
Mỹ hiện không có vai trò quan trọng trong “Sky Shield”, nhưng họ đã vận hành hai địa điểm đặt tên lửa đạn đạo Aegis Ashore ở Romania và Ba Lan, tập trung vào mối đe dọa tiềm tàng từ tên lửa đạn đạo của Iran.
Thông tin chi tiết về “Sky Shield” chưa có nhiều, nhưng sự phức tạp của sáng kiến này là rõ ràng. “Có lẽ nhiệm vụ quan trọng nhất là làm thế nào để liên kết tất cả các hệ thống đó lại với nhau”, Ngoại trưởng Latvia, Janis Garisons nói với tờ POLITICO sau khi ký thỏa thuận. Sẽ mất thời gian và nỗ lực để xây dựng một “bức tranh chung nhằm đảm bảo nó có thể tương tác được với nhau và đó có thể là thách thức lớn” – theo ông Garisons.
Bộ trưởng Quốc phòng Hà Lan, Kajsa Ollongren nói với các phóng viên rằng “tầm quan trọng của những gì chúng tôi đã làm sáng nay (13/10) là chúng tôi biết rằng chúng tôi cần phải làm nhiều hơn, và chúng tôi muốn ngành công nghiệp cũng phải làm nhiều hơn nữa và đón đầu sự phát triển của hệ thống phòng thủ đường không. Và chúng tôi cũng nhận ra rằng không nên làm điều đó riêng rẽ từng quốc gia, vì vậy chúng tôi đang phối hợp lực lượng của mình”.
Bất kỳ mạng lưới hoạt động nào như vậy chắc chắn sẽ mất nhiều năm để phát triển và triển khai, vì các hệ thống phòng không tinh vi vừa tốn kém lại vừa mất thời gian để xây dựng. Các hệ thống mạng tiên tiến và việc đưa ra các quy tắc chia sẻ dữ liệu, thông tin cũng là một trở ngại khác đối với những quốc gia do dự trong việc chia sẻ những thông tin nhạy cảm như vậy.
Kết hợp nỗ lực này với việc thúc đẩy tài trợ ngay lập tức nhiều vũ khí tầm cỡ cho Ukraine cũng có thể sẽ buộc các quốc gia NATO phải đưa ra những lựa chọn khó khăn. Tuy nhiên, cuộc tấn công của Nga ở Ukraine đã làm thay đổi tư duy của người châu Âu, cho lục địa già chứng kiến cuộc chiến quy mô công nghiệp lần đầu tiên kể từ sau Thế chiến II diễn ra như thế nào.
Bộ trưởng Quốc phòng Hà Lan Ollongren cho rằng các hệ thống phòng không mới đang được đưa tới Ukraine là tín hiệu với ông Putin rằng điều duy nhất mà Nga đạt được khi không kích Ukraine là châu Âu càng đầy mạnh nỗ lực giúp Kiev. “Nếu phòng không là thứ Ukraine cần, thì phòng không là thứ họ sẽ có được”, ông Ollongren nói.
Các quan chức NATO trong tuần này cũng cho biết họ rút ra bài học từ xung đột ở Ukraine và đang gấp rút dự trữ số lượng đạn dược còn lại trong các kho chứa của châu Âu sau nhiều tháng chuyển giao pháo, rocket chống giáp và đạn dược cho Ukraine. Một trong những bài học là Ukraine đang bắn bao nhiêu quả đạn pháo và ảnh hưởng của nó đối với các đơn vị và thiết bị của Nga, đây là điểm dữ liệu quan trọng trong việc lập kế hoạch chi tiêu quốc phòng tổng thể.
Bộ trưởng Quốc phòng Đức Lambrecht đã tìm hiểu một số chi tiết cụ thể về những gì mà bà cho rằng chương trình phòng không châu Âu nên xem xét. “Chúng tôi sẽ làm việc nhanh chóng trong các dự án chung đầu tiên, trong đó có việc mua chung các đơn vị Patriot cũng như hệ thống IRIS-T hiện đại”.
IRIS-T cũng là hệ thống phòng không mà Đức vừa chuyển giao cho Ukraine đơn vị đầu tiên, tiếp theo sẽ là 3 hệ thống. Patriot của Mỹ và IRIS-T của Đức sẽ có hiệu quả chống lại các tên lửa tầm thấp hoặc tầm trung. Bà Lambrecht cũng đề cập đến hệ thống Arrow 3 do Israel sản xuất dành cho các tên lửa bay cao hơn.
