Sau 1.000 ngày xung đột, quân đội Ukraina mệt mỏi chiến đấu trên nhiều mặt trận, Kiev bị bao vây bởi các cuộc tấn công thường xuyên bằng máy bay không người lái, tên lửa, trong khi các quan chức chuẩn bị cho việc ông Donald Trump trở lại Nhà Trắng vào tháng 1 năm tới.

Để thúc đẩy Ukraina, Tổng thống Joe Biden được cho là đã bật đèn xanh cho Kiev sử dụng tên lửa của Mỹ để tấn công vào sâu bên trong nước Nga. Nhưng sự thay đổi mạnh mẽ về chính sách có thể bị đảo ngược khi ông Trump trở lại Nhà Trắng vào tháng 1, và các chuyên gia quân sự cảnh báo rằng điều đó sẽ không đủ để thay đổi tiến trình của cuộc chiến kéo dài 33 tháng.

Theo Reuters, hàng nghìn công dân Ukraina đã thiệt mạng, hơn 6 triệu người sống tị nạn ở nước ngoài và dân số đã giảm 1/4 kể từ khi Nga đưa quân vào Ukraina tháng 2.2022.

Giờ đây, sự trở lại của ông Donald Trump, người tuyên bố sẽ chấm dứt xung đột Nga - Ukraina trong 24 giờ mà không nói bằng cách nào - đặt ra câu hỏi về tương lai của viện trợ quân sự Mỹ và mặt trận thống nhất của phương Tây chống lại Nga, mặt khác cũng làm dấy lên triển vọng đàm phán để chấm dứt chiến tranh.

Cảm giác leo thang đã trở nên rõ ràng khi Mátxcơva và Kiev thúc đẩy cải thiện vị trí chiến trường trước bất kỳ cuộc đàm phán nào.

Ukraina bố trí một số quân tinh nhuệ nhất cố gắng giữ tỉnh Kursk của Nga sau khi chiếm được vào tháng 8 như một con bài mặc cả. Kiev cho biết Mátxcơva đã tập trung 50.000 quân ở đó, trong khi lực lượng của Điện Kremlin cũng đã đạt được những bước tiến nhanh nhất ở phía đông Ukraina kể từ năm 2022 - và cũng tăng cường áp lực ở phía đông bắc và đông nam.

Ngoài việc Mỹ cho phép Ukraina tấn công các mục tiêu quân sự bên trong Nga bằng vũ khí do Mỹ cung cấp, viện trợ tài chính và vũ khí bên ngoài cũng vẫn rất quan trọng.

Mặc dù có 2 năm tăng trưởng vừa phải liên tiếp, nền kinh tế Ukraina vẫn chỉ đạt 78% quy mô trước xung đột, khi GDP giảm 1/3 vào năm 2022. Các ngành công nghiệp thép và ngũ cốc từng khổng lồ của Ukraina đã bị giáng đòn mạnh.

Tuần trước, Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky cho biết Ukraina phải nỗ lực hết sức để chấm dứt chiến sự vào năm tới thông qua các biện pháp ngoại giao. Nhưng ông kiên quyết bác bỏ mọi cuộc đàm phán về lệnh ngừng bắn trước khi có được các đảm bảo an ninh thích hợp cho Ukraina.

Trong khi đó, Điện Kremlin nhấn mạnh các mục tiêu của Nga vẫn không thay đổi kể từ khi Tổng thống Vladimir Putin tuyên bố vào tháng 6 rằng, Ukraina phải từ bỏ tham vọng gia nhập NATO và phải rút khỏi 4 khu vực đã sáp nhập Nga.

Trong khi đó, Tổng thống Zelensky đã lên tiếng phản đối ý tưởng nối lại các cuộc đàm phán theo kiểu thỏa thuận hòa bình Minsk.

"Chúng tôi muốn cảnh báo mọi người: sẽ không có thỏa thuận Minsk 3; điều chúng tôi cần là hòa bình thực sự" - ông Zelensky nói.

Thỏa thuận Minsk 1 được các đại diện của Nhóm liên lạc ba bên về Ukraina (gồm Nga, Ukraina và Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu OSCE) ký ngày 5.9.2014 tại Minsk, nhằm chấm dứt căng thẳng trong vùng Donbass.

Thỏa thuận Minsk 2 được Nhóm Bộ tứ Normandy gồm Nga, Ukraina, Pháp và Đức thúc đẩy tại thủ đô của Belarus vào tháng 2.2015, nhằm kết thúc cuộc xung đột đẫm máu khi đó đã kéo dài 10 tháng ở miền đông Ukraina.