Dự án thủy điện khổng lồ này sẽ được xây dựng trên sông Yarlung Tsangpo (Nhã Lỗ Tạng Bố) tại khu tự trị Tây Tạng. Tổng mức đầu tư vào đập mới này có thể vượt qua 1.000 tỉ nhân dân tệ (137 tỉ USD), vượt xa bất kỳ dự án hạ tầng đơn lẻ nào khác trên thế giới.

Sông Yarlung Tsangpo chảy qua cao nguyên Tây Tạng, tạo ra hẻm núi sâu nhất trên trái đất với độ chênh lệch về chiều cao là 7.667 m, trước khi đổ vào Ấn Độ. Sau khi rời khu tự trị Tây Tạng, Yarlung Tsangpo nhập vào sông Brahmaputra.

Theo Tân Hoa Xã ngày 25-12, đập sẽ được xây dựng ở một trong những khu vực mưa nhiều nhất tại Trung Quốc đại lục.

Dự án dự kiến sản xuất gần 300 tỉ kWh điện mỗi năm. Để dễ hình dung, đập Tam Hiệp hiện có công suất lắp đặt lớn nhất thế giới, được thiết kế để sản xuất 88,2 tỉ kWh.

Đập Tam Hiệp. Ảnh: Tân Hoa Xã

Năm 2020, ông Yến Chí Dũng, khi đó là chủ tịch Tập đoàn Xây dựng Điện lực Trung Quốc, cho biết vị trí trên sông Yarlung Tsangpo là một trong những nơi giàu tài nguyên thủy điện nhất thế giới.

Ông Yến nói: "Khu vực hạ lưu có độ chênh cao 2.000 m trên đoạn dài 50 km, mang lại gần 70 triệu kilowatt tài nguyên có thể khai thác, nhiều hơn 3 lần so với đập Tam Hiệp với công suất lắp đặt 22,5 triệu kilowatt".

Tuy nhiên, dự án này đối mặt với nhiều thách thức kỹ thuật chưa từng có.

Để khai thác tiềm năng thủy điện của con sông, Trung Quốc sẽ cần khoan 4-6 đường hầm dài 20 km xuyên qua núi Namcha Barwa để chuyển hướng một nửa dòng chảy của sông, với lưu lượng khoảng 2.000 m3 mỗi giây.

Ngoài ra, địa điểm xây dựng nằm dọc theo ranh giới mảng kiến tạo, nơi có nguy cơ xảy ra động đất, và địa chất của cao nguyên khác biệt đáng kể so với các vùng đồng bằng.

Theo báo cáo năm 2023, nhà máy thủy điện này dự kiến sản xuất hơn 300 tỉ kWh điện mỗi năm, số lượng đủ đáp ứng nhu cầu hàng năm của hơn 300 triệu người.

Tân Hoa Xã nhấn mạnh dự án thủy điện sẽ ưu tiên bảo vệ môi trường sinh thái.

"Thông qua các cuộc khảo sát địa chất rộng rãi và những tiến bộ kỹ thuật, một nền tảng vững chắc đã được xây dựng để phát triển dự án khoa học, an toàn và chất lượng cao" - Tân Hoa Xã viết.

Dự án thủy điện cũng sẽ thúc đẩy phát triển các nguồn năng lượng mặt trời và gió gần đó, bổ sung cho nguồn lượng sạch của khu vực.

Tân Hoa Xã khẳng định: "Đây là bước tiến lớn trong chuyển đổi năng lượng xanh và carbon thấp của Trung Quốc. Nó cũng rất quan trọng đối với chiến lược trung hòa carbon của đất nước, cũng như đối phó với biến đổi khí hậu toàn cầu".

Tuy nhiên, bản tin không nói rõ khi nào việc xây dựng sẽ bắt đầu. Vị trí chính xác của dự án vẫn chưa được tiết lộ.

Theo một số phương tiện truyền thông, con đập mới được xây dựng gần đường kiểm soát thực tế (LAC) ở Tây Tạng, chỉ cách biên giới Ấn Độ 30 km. Điều này làm dấy lên lo ngại có thể có những tác động địa chính trị tiềm ẩn đối với Ấn Độ.