Ủy ban Thường vụ Quốc hội vừa có kết luận về dự án Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở. Theo đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành với sự cần thiết ban hành Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở nhằm thể chế hóa đầy đủ chủ trương, quan điểm của Đảng về phát huy quyền làm chủ của nhân dân và thực hiện phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”, cụ thể hóa quy định của Hiến pháp năm 2013 về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân.

Về cơ chế bảo đảm thực hiện dân chủ ở cơ sở, Ủy ban Thường vụ Quốc hội yêu cầu, trên cơ sở phân biệt rõ nội hàm quyền kiểm tra với quyền giám sát của người dân ở cơ sở, đề nghị bổ sung các quy định về hình thức kiểm tra, giám sát, nội dung kiểm tra, giám sát, hiệu lực và việc thực hiện các kiến nghị sau kiểm tra, giám sát của người dân; nghiên cứu bổ sung, cụ thể hóa cơ chế “dân thụ hưởng” tại mỗi loại hình thực hiện dân chủ ở cơ sở. 

Bên cạnh đó, bổ sung, làm rõ vai trò, trách nhiệm của MTTQ Việt Nam, tổ chức Công đoàn và các tổ chức chính trị-xã hội khác cũng như cơ chế bảo đảm để các tổ chức chính trị-xã hội này thực hiện vai trò làm nòng cốt, bảo đảm thực hiện dân chủ ở cơ sở theo đúng chủ trương “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, MTTQ và các tổ chức chính trị-xã hội làm nòng cốt để nhân dân làm chủ”.

Đặc biệt, bổ sung chế tài, hình thức xử lý đối với hành vi vi phạm pháp luật về thực hiện dân chủ ở cơ sở và trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị trong việc chậm trễ hoặc không tuân thủ pháp luật về thực hiện dân chủ ở cơ sở để bảo đảm yêu cầu phát huy, mở rộng dân chủ đi đôi với giữ nghiêm kỷ cương, kỷ luật; quyền hạn gắn với trách nhiệm, quyền lợi đi đôi với nghĩa vụ, chống tình trạng vô chính phủ, lợi dụng, lạm dụng dân chủ để vi phạm pháp luật, gây mất ổn định an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, gây chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc.   

Về chế định Thanh tra nhân dân, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành việc chuyển các quy định về “Thanh tra nhân dân” từ Luật Thanh tra sang quy định trong luật này. Đề nghị Chính phủ đánh giá, tổng kết đầy đủ việc thực hiện chế định Thanh tra nhân dân theo Luật Thanh tra hiện hành, trên cơ sở đó tiếp tục kế thừa những quy định còn phù hợp, chỉ rõ những bất cập, hạn chế để sửa đổi, bổ sung và quy định trong dự thảo luật này.

Cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục rà soát kỹ các luật có liên quan quy định về các hình thức kiểm tra, giám sát có tính chất tự quản tương tự của nhân dân như: Ban giám sát đầu tư của cộng đồng, Tổ hòa giải, Tổ tự quản để có quy định phù hợp trong dự thảo luật và dẫn chiếu đến các luật có liên quan.

Bên cạnh đó, cơ quan chủ trì soạn thảo phối hợp với cơ quan chủ trì thẩm tra tiếp tục rà soát kỹ các văn bản của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, văn bản của UBTƯ MTTQ Việt Nam và các luật, nghị định có liên quan trực tiếp đến việc thực hiện dân chủ ở cơ sở để thể chế hóa đầy đủ, kịp thời; xác định rõ mối quan hệ cũng như nguyên tắc áp dụng luật này với các luật khác nhằm bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ, tránh trùng lặp hoặc mâu thuẫn, chồng chéo; nghiên cứu, tiếp thu ý kiến góp ý của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị-xã hội.

Đồng thời, tiếp tục rà soát, hoàn thiện cả về nội dung và kỹ thuật của dự thảo luật trên cơ sở tiếp thu đầy đủ ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và ý kiến của các cơ quan thẩm tra như việc sử dụng thuật ngữ “cử tri”, “nhân dân”, “công dân”, “cộng đồng dân cư”.