Tình trạng đưa tin thất thiệt lên facebook, lên mạng xã hội liên quan đến dịch bệnh Covid-19 tiếp tục tái diễn trong thời điểm làn sóng dịch thứ 4 bùng phát với những diễn biến bất thường, ảnh hưởng xấu đến công tái phòng chống dịch bệnh.

Chỉ phục vụ mục đích câu view

Phóng viên VOV khu vực Đông Bắc phản ánh, mới đây người sử dụng facebook có hành vi đăng tải, chia sẻ thông tin giả mạo, sai sự thật về khẩu phần ăn trong khu cách ly tại tỉnh Quảng Ninh gây hoang mang dư luận xã hội. Hay tại tỉnh Hải Dương, mạng xã hội lan truyền thông tin một ca mắc COVID-19,  là một nam thanh niên (sinh năm 1961, công nhân một công ty ximăng ở thị xã Kinh Môn) tử vong do Covid-19....Những thông tin vô lý, không căn cứ, thậm chí là bịa đặt về tình hình dịch bệnh, liên tục xuất hiện trên các mạng xã hội và được chia sẻ với tốc độ chóng mặt gây khó khăn cho công tác phòng, chống dịch của địa phương và các tỉnh lân cận.

Tất cả những vụ đưa thông tin thất thiệt, thậm chí là bịa đặt liên quan đến công tác phòng chống dịch bệnh Covid-19 đều đã bị lực lượng chức năng nhanh chóng điều tra và xử lý nghiêm minh. Tại các tỉnh khu vực Đông Bắc, đã có gần 20 facebooker được Cơ quan chức năng mời lên làm việc về hành vi đăng tải thông tin không đúng sự thật lên mạng xã hội. Hầu hết những đối tượng này đều thừa nhận do thiếu hiểu biết, muốn trang cá nhân của mình có nhiều người theo dõi, nhiều lượt view... nên đã đăng thông tin sai sự thật và đều cam kết gỡ bỏ nội dung thông tin sai và không tái phạm.

Theo phân tích của luật sư Trần Thị Thanh Lam, Văn phòng luật sư Chính Pháp, Đoàn luật sư TP Hà Nội, việc đưa tin về tình hình dịch được quy định tại Điều 41 Luật phòng, chống dịch bệnh truyền nhiễm 2007. Theo đó, chỉ có các cơ quan thông tin đại chúng có trách nhiệm đưa tin chính xác, kịp thời và trung thực về tình hình sau khi dịch đã được công bố và công bố hết dịch theo đúng nội dung do cơ quan nhà nước có thẩm quyền về y tế cung cấp. Đối với những thông tin sai sự thật, xuyên tạc tạo ra hoài nghi, hoang mang ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống xã hội, cơ quan chức năng tùy vào tính chất, mức độ, mục đích và hậu quả gây ra để xử lý người vi phạm bằng chế tài xử phạt vi phạm hành chính hoặc thậm chí là truy cứu trách nhiệm hình sự.

Về mức xử phạt hành chính, luật sư Nguyễn Đức Hùng - Phó Trưởng Phòng Tranh Tụng, Hãng Luật TGS (Đoàn Luật Sư TP Hà Nội) cho biết, người nào cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân thì phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 20 triệu đồng. Ngoài ra, người đó phải gỡ bỏ thông tin sai sự thật, gây nhầm lẫn hoặc thông tin vi phạm pháp luật. 

Bên cạnh đó, người nào lợi dụng mạng xã hội để tung tin đồn thất thiệt, xâm hại tổ chức, cá nhân và gây hoang mang dư luận ở mức độ nặng, gây thiệt hại nghiêm trọng có thể bị xử lý hình sự.

Phạt tiền cao nhất lên đến 200 triệu đồng

Về truy cứu truy cứu trách nhiệm hình sự, theo Điều 156 Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung 2017,  hành vi bịa đặt hoặc loan truyền những điều biết rõ là sai sự thật nhằm xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự hoặc gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của người khác thì có thể bị phạt tiền đến 50.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm.

Trường hợp không xác định được chính xác người tung tin đồn thất thiệt mà chỉ xác định được người đưa tin lên mạng thì có thể áp dụng theo quy định Điều 288 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung 2017 tội Đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông. Cụ thể, người có hành vi đưa lên mạng máy tính, mạng viễn thông thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, thông tin xuyên tạc về tình hình dịch bệnh Covid-19, gây dư luận xấu thì bị xử lý về tội đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông có thể chịu mức hình phạt cao nhất là 7 năm tù, phạt tiền cao nhất lên đến 200 triệu đồng. Bên cạnh đó tại Điểm d Khoản 1 Luật an ninh mạng 2018 cấm sử dụng không gian mạng để thực hiện hành vi thông tin sai sự thật gây hoang mang trong Nhân dân, gây thiệt hại cho hoạt động kinh tế - xã hội, gây khó khăn cho hoạt động của cơ quan nhà nước hoặc người thi hành công vụ, xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân khác.

Luật sư Nguyễn Đức Hùng, hãng luật TGS cũng thông tin, hiện nay Việt Nam đã có Luật an ninh mạng, các nghị định về việc quản lý, xử phạt vi phạm hành chính, thậm chí đã bổ sung nhiều chế tài hình sự vào Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung 2017. Tuy nhiên, tình trạng vi phạm pháp luật trên không gian mạng vẫn diễn ra theo cấp số nhân, khó kiểm soát, khó xử lý gây ra nhiều hệ lụy, tiêu cực cho xã hội. Bởi vậy, việc xử lý các hành vi vi phạm bằng các chế tài hành chính hoặc chế tài hình sự là cần thiết, tùy thuộc vào động cơ, mục đích và tùy thuộc vào hậu quả mà hành vi vi phạm đã gây ra cho xã hội. Các cơ quan chức năng quản lý thông tin mạng cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát để phát hiện xử lý các trường hợp vi phạm, kết hợp với tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật, giáo dục nhận thức của người dân nâng cao kiến thức, ý thức trách nhiệm của mỗi công dân trong cộng đồng thì việc kiểm soát hành vi vi phạm, tội phạm trên không gian mạng sẽ tốt hơn. Cần hoàn thiện, củng cố cơ sở dữ liệu, phương tiện kỹ thuật để tăng cường công tác quản lý, tránh các đối tượng xấu xâm nhập, lợi dụng để đánh cắp, chiếm đoạt thông tin, phát hiện kịp thời và xử lý nghiêm minh các trường hợp vi phạm, đặc biệt là áp dụng nghiêm minh các chế tài hành chính và hình sự theo quy định của pháp luật hiện hành.

Khuyến cáo của cơ quan chức năng

Về vấn đề này, Công an Hà Nội cũng thông tin, trong khi cả nước, các cơ quan chức năng đang gồng mình chống dịch, thì chủ nhân của các trang Facebook, Zalo lại chia sẻ những thông tin vô trách nhiệm để hưởng lợi cho bản thân mình. Chính những thông tin thất thiệt mang động cơ cá nhân đó đã gây khó khăn cho công tác phòng, chống dịch. Công an Thành phố đề nghị người dân cần phải cảnh giác, chọn lọc thông tin; không chia sẻ những thông tin chưa được xác thực, thiếu cơ sở; đồng thời, khuyến cáo tiếp nhận thông tin thông qua các trang chính thống, có uy tín để tránh những hậu quả đáng tiếc do sự thiếu hiểu biết, bị các đối tượng xấu lợi dụng.

Cùng vấn đề này, Sở Thông tin và Truyền thông Hà Nội khuyến cáo người dân cần thận trọng sử dụng mạng xã hội đăng tải thông tin về tình hình dịch bệnh COVID-19, phải trích dẫn thông tin chuẩn xác, có dẫn chứng cụ thể từ các cơ quan chức năng được quyền thông tin. Sở Thông tin và Truyền thông Hà Nội khuyến cáo người dân cần thận trọng sử dụng mạng xã hội đăng tải thông tin về tình hình dịch bệnh COVID-19, phải trích dẫn thông tin chuẩn xác, có dẫn chứng cụ thể từ các cơ quan chức năng được quyền thông tin; không đăng tải, chia sẻ hoặc bình luận những thông tin chưa được kiểm chứng, thông tin không chuẩn xác, gây hoang mang dư luận về tình hình dịch bệnh COVID-19…/.