Điều này không chỉ khiến lợi nhuận kinh doanh của các DN bị ảnh hưởng mà mục tiêu đạt kim ngạch xuất khẩu 43 tỷ USD của ngành dệt may cũng khó khả thi.

Nhiều thách thức, lắm mối lo

Thời điểm này, dù nhiều DN dệt may trong nước đã có đơn đặt hàng sản xuất đến hết năm 2022, song áp lực lạm phát có thể cản trở nhu cầu may mặc ở các nước phát triển trong trung hạn.

Tình hình lạm phát mạnh tại Mỹ và châu Âu khiến giá cả lương thực thực phẩm tăng vọt sẽ khiến sức mua các mặt hàng tiêu dùng, trong đó có dệt may giảm sút đáng kể, ảnh hưởng đến đơn hàng của DN trong quý III và IV. Chia sẻ về nỗi lo ảnh hưởng lạm phát, Tổng Giám đốc Tổng Công ty May 10 Thân Đức Việt cho hay, từ nay đến cuối năm, DN sẽ gặp nhiều khó khăn do tỉ lệ lạm phát tăng cao.

Đơn cử tại Mỹ - một trong những thị trường xuất khẩu quan trọng của DN được dự báo nền kinh tế tăng trưởng chậm trong quý III và IV/2022, dẫn đến nhu cầu mua sắm thời trang giảm. Do vậy, đơn hàng trong 2 quý cuối năm có thể giảm do tỷ lệ hàng tồn kho của thị trường Mỹ cao.

Bày tỏ lo lắng về chi phí sản xuất tăng cao, Tổng Giám đốc Công ty CP May Sông Hồng Bùi Việt Quang cho biết, xung đột Nga - Ukraine khiến giá nguyên, nhiên, phụ liệu tăng cao liên tục, trong đó giá bông tăng 19,1%, giá cước vận tải cũng tăng cao gấp 3 lần, làm cho chi phí sản xuất trong nước của DN đã tăng hơn 20%. Hơn nữa, EU - một trong những thị trường tiêu thụ dệt may lớn của DN lại đang chứng kiến đồng euro giảm giá sâu nhất trong 20 năm qua. Điều này ảnh hưởng cực kỳ lớn đến doanh thu của các đơn hàng.

Cùng với áp lực lạm phát, xung đột Nga - Ukraine chưa có hồi kết trong khi giá xăng dầu, chi phí vận tải biển liên tục tăng khiến chi phí sản xuất của DN đội lên, giá các loại nguyên liệu đã tăng gần 30% so với trước là những thách thức mà DN dệt may Việt Nam đang phải đối mặt.

Dự kiến chi phí sợi, vải, logistic và nhân công vẫn neo ở mức cao do giá dầu tăng và sự cạnh tranh trên thị trường lao động, chủ yếu với các nhà máy FDI. Điều này tác động tiêu cực đến toàn bộ chuỗi cung ứng hàng dệt may, từ nhà sản xuất đến nhà bán lẻ. Biên lợi nhuận gộp của các công ty sản xuất trong nước tiếp tục bị thu hẹp.

Nhận định về những thách thức của ngành dệt may, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam Vũ Đức Giang cho rằng, ngoài những khó khăn về áp lực lạm phát, ảnh hưởng xung đột Nga - Ukraine, chi phí tăng cao thì nguy cơ tái bùng phát dịch Covid -19 vẫn hiện hữu. Nhiều thị trường là đối tác thương mại quan trọng của

Việt Nam như Trung Quốc, Nhật Bản, Đài Loan... vẫn đang áp dụng các biện pháp nghiêm ngặt chống dịch, ảnh hưởng không nhỏ đến chuỗi cung ứng nguyên, phụ liệu và tiêu thụ sản phẩm dệt may của Việt Nam. Cùng với đó là tình trạng thiếu lao động sau đại dịch; yêu cầu truy xuất nguồn gốc bông, vải, sợi hay xanh hóa dệt may từ các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới cũng là những thách thức mà DN dệt may Việt Nam đang phải đối mặt.

Đánh giá về thị trường, Báo cáo Triển vọng ngành dệt may năm 2022 của Công ty TNHH Chứng khoán Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (VCBS) chỉ ra rằng, mặt hàng dệt may Việt Nam có dấu hiệu chịu áp lực về giá sau khi nguồn cung giá rẻ là Trung Quốc bị ảnh hưởng. Mỹ có xu hướng gia tăng nhập hàng từ các nước có giá thấp hơn Việt Nam.

Hiện, Việt Nam và các nước Đông Nam Á chủ yếu xuất khẩu xơ ngắn PSF (bao gồm cả tái chế và nguyên sinh) sang Trung Quốc, nhưng thị trường xơ PSF tại đây đang ngày càng có sự cạnh tranh khốc liệt, sản lượng nhập khẩu xơ PSF từ Nam Phi và Nigeria vào Trung Quốc tăng phi mã.

Không “bỏ trứng vào một giỏ” để tránh rủi ro

Để ứng phó với những thách thức, các chuyên gia cho rằng, trước mắt, các DN dệt may cần ưu tiên các biện pháp giữ ổn định lao động, linh hoạt chuyển đổi mặt hàng, điều phối hoặc cắt giảm thời gian sản xuất, đảm bảo đủ việc làm cho người lao động trong thời gian chờ tìm kiếm các đơn hàng mới.

Theo Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) Trần Thanh Hải, việc kiểm soát được chuỗi cung ứng để đảm bảo kịp thời hạn giao hàng đối với các DN dệt may là yếu tố quan trọng để đảm bảo giữ vững kết quả sản xuất, kinh doanh cũng như chỉ tiêu kim ngạch xuất khẩu dệt may của năm nay. Về lâu dài, ông Trần Thanh Hải cho rằng, ngành dệt may không còn cách nào khác là phải đa dạng hóa sản phẩm, mở rộng các thị trường xuất khẩu tiềm năng và nâng tầm thương hiệu dệt may xuất khẩu của Việt Nam

Thực tế, các DN dệt may cũng đang triển khai nhiều giải pháp vượt thách thức, để đạt mục tiêu xuất khẩu cũng như doanh thu năm 2022. Tổng Giám đốc Tổng Công ty May 10 Thân Đức Việt cho biết, DN đang đầu tư mạnh vào thiết bị công nghệ nhằm nâng cao năng suất lao động, chú trọng quản trị hàng tồn kho và quản trị tốt rủi ro.

Cụ thể, đơn vị đang hoàn thiện dự án mở rộng xí nghiệp ở Bỉm Sơn (Thanh Hóa) theo tiêu chuẩn nhà máy xanh, nâng cao công tác quản trị, ứng dụng công nghệ chuyển đổi số cũng như bám sát diễn biến thị trường để có những giải pháp kịp thời nhằm đẩy mạnh sản xuất, xuất khẩu hàng hóa.

Còn tại Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex), để chống chọi với khó khăn, DN luôn chú trọng theo dõi biến động thị trường, để kịp thời điều chỉnh kế hoạch sản xuất cho phù hợp thực tế.

Cụ thể, DN này đang tập trung việc quản trị đơn hàng, kế hoạch sản xuất phù hợp với biến động thị trường. “Nếu như trước kia, việc xây dựng kế hoạch sản xuất thường làm theo quý, theo tháng, thì giờ làm theo ngày, theo tuần. Đây là điều bắt buộc DN phải linh hoạt bởi những biến động về chính trị, giá cả hàng hóa và giá nguyên liệu đầu vào cũng thay đổi hàng ngày, hàng tuần” - Chủ tịch HĐQT Vinatex Lê Tiến Trường chia sẻ.

Nhằm hỗ trợ DN đẩy mạnh xuất khẩu, Hiệp hội Dệt may Việt Nam đã và đang kết nối các DN trong nước với nhau và DN đầu tư nước ngoài để hình thành chuỗi cung ứng, mở rộng thị trường xuất khẩu. Song song với đó đồng hành cùng DN trong việc phản ánh, đề xuất kiến nghị, kêu gọi sự hỗ trợ từ phía Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương về thông tin thị trường, cải cách thể chế, đơn giản hóa thủ tục hành chính, đào tạo phát triển nguồn nhân lực…

Tuy nhiên, để ổn định sản xuất, hướng tới mục tiêu bền vững trong thời gian tới, ông Vũ Đức Giang khuyến nghị, các DN cần bắt kịp xu thế thị trường, tiếp tục đầu tư thay đổi thiết bị công nghệ nhằm thích ứng được với yêu cầu từ các nước nhập khẩu, điển hình như yêu cầu về sản phẩm may mặc tái chế vào thị trường EU hiện nay.

Đặc biệt, tăng cường giải pháp xây dựng đào tạo nguồn lực thích ứng với tình hình khó khăn của thị trường, nhất là chú trọng tới nguồn nhân lực thiết kế cho ngành công nghiệp thời trang. DN cũng cần mở rộng thêm thị trường để không quá phụ thuộc vào một vài thị trường xuất khẩu, dễ bị rủi ro, đứt gãy khi tình hình thế giới đang nhiều biến động và dịch Covid-19 vẫn diễn biến phức tạp, khó lường.