Tổng trị giá xuất nhập khẩu hàng hóa ước đạt 783,4 tỷ USD, tăng 15%, trong đó cán cân thương mại ghi nhận xuất siêu năm thứ 9 liên tiếp, là điểm sáng trong bức tranh kinh tế nước ta năm 2024. Trên nền tảng này, Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương đặt mục tiêu tổng kim ngạch xuất khẩu năm 2025 tăng trên 10 - 12% so với 2024.

Cột mốc mới của nền kinh tế

Tại Hội nghị Tổng kết công tác năm 2024 và triển khai nhiệm vụ năm 2025 vào cuối tuần trước, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu Trần Thanh Hải cho biết, trong bối cảnh vĩ mô tích cực hơn so với năm 2023 cùng với sự vào cuộc mạnh mẽ của Chính phủ và các bộ, ngành và những nỗ lực vượt khó của cộng đồng doanh nghiệp, xuất nhập khẩu năm 2024 đã hồi phục mạnh mẽ, ghi nhận nhiều điểm sáng, đóng góp tích cực vào tăng trưởng chung của nền kinh tế.

Theo số ước liên Bộ, tổng trị giá xuất nhập khẩu hàng hóa của nước ta ước đạt 783,4 tỷ USD, tăng 15% so với năm 2023. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu ước đạt 403,7 tỷ USD, tăng 13,8% và kim ngạch nhập khẩu ước đạt 379,6 tỷ USD, tăng 16,3%.

Hầu hết các thị trường xuất khẩu tăng trưởng tốt với kết quả xuất khẩu sang ASEAN và các nền kinh tế như EU, Hàn Quốc, Hong Kong (Trung Quốc), Hoa Kỳ đều tăng so với cùng kỳ năm trước; xuất khẩu sang các thị trường đã ký kết FTA đều đạt tăng trưởng cao. Đặc biệt, cán cân thương mại tiếp tục ghi nhận xuất siêu năm thứ 9 liên tiếp, ước đạt 24,1 tỷ USD trong cả năm.

Trong tổng số hàng hóa xuất khẩu năm 2024, xuất khẩu nhóm máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng khác dẫn đầu với 71,7 tỷ USD; nhóm hàng điện thoại các loại và linh kiện đạt 53,7 tỷ USD; nhóm máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng khác đạt trên 52 tỷ USD; nhóm hàng dệt, may: 36,7 tỷ USD; nhóm giày, dép các loại: 22,9 tỷ USD… Điểm nổi bật là ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn lập kỳ tích với tổng giá trị kim ngạch xuất khẩu hàng hóa lên đến 62,5 tỷ USD, thặng dư thương mại đạt 18,6 tỷ USD.

Đáng chú ý, xuất khẩu của các doanh nghiệp trong nước ước tăng 18,9%, trong khi mức tăng trưởng của khu vực FDI ở mức 12,1% (không kể dầu thô) cho thấy "sức khỏe" của các doanh nghiệp trong nước đang phục hồi tốt.

Những thách thức cần bám sát

Tuy nhiên, theo đánh giá của Cục Xuất nhập khẩu, hoạt động xuất khẩu đang đối mặt với nhiều rủi ro tiềm ẩn khi vẫn tập trung đa phần vào một số thị trường lớn. Các thị trường này có khả năng thay đổi chính sách hoặc ảnh hưởng biến động kinh tế, đòi hỏi phải có chiến lược đa dạng hóa thị trường hiệu quả hơn để duy trì kim ngạch cao.

Bình luận về các thách thức của hoạt động xuất khẩu năm 2025, ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế cho rằng, các chính sách thương mại dưới thời của Tổng thống Donald Trump cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro, đặc biệt với hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ. “Việt Nam đang xuất siêu lớn vào Mỹ. Một số tổ chức nói rằng Việt Nam không phải là mục tiêu của Mỹ trong việc điều tra và áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại nhưng doanh nghiệp Việt Nam đang rất lo lắng và họ có lý do để lo lắng”, ông Hiếu nói.

Bên cạnh đó, các rào cản kỹ thuật đối với thương mại rất hiện hữu. Tính đến hết tháng 11.2024 đã có 267 vụ việc điều tra phòng vệ thương mại từ 25 thị trường và vùng lãnh thổ đối với hàng hóa Việt Nam. Số lượng vụ việc tăng nhanh, đặc biệt là chống lẩn tránh. Giai đoạn 2001 - 2011 chỉ có 50 vụ thì từ 2012 - 2024 có 214 vụ, tăng hơn 4 lần. Ông Hiếu cho rằng đây là những thách thức cần bám sát.

Trên cơ sở dự báo xu hướng kinh tế thế giới, Cục Xuất nhập khẩu đặt mục tiêu tổng kim ngạch xuất khẩu tăng trên 10 - 12% so với năm 2024, cán cân thương mại tiếp tục có xuất siêu ở mức trên 20 tỷ USD.

Trong Công điện về việc phấn đấu tăng trưởng kinh tế hai con số năm 2025, Thủ tướng yêu cầu Bộ Công Thương tập trung nâng cao chất lượng sản phẩm xuất khẩu, đồng thời xây dựng thương hiệu quốc gia mạnh mẽ, làm cho sản phẩm Việt Nam có mặt mọi nơi trên thế giới, từ đó đóng góp vào tăng trưởng GDP. Cùng với đó, đẩy mạnh xúc tiến thương mại, tận dụng tối đa các cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do đã ký kết; mở rộng, khai thác hiệu quả thị trường mới; hỗ trợ doanh nghiệp đáp ứng tiêu chuẩn mới của thị trường xuất khẩu; nâng cao năng lực phòng vệ thương mại, phòng, chống gian lận xuất xứ hàng hóa.